การตั้งเป้าหมายการเงินที่ชัดเจน สำคัญมากต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคล เปรียบเสมือนการออกเดินเรือที่มีทั้งแผนที่และเข็มทิศ คอยบอกทางให้เราเดินไปถึงฝั่งได้อย่างมั่นใจ หากขาดเป้าหมายที่แน่นอน ก็เสี่ยงที่จะใช้เงินไปตามสิ่งยั่วยุรอบตัว และสุดท้ายอาจไปไม่ถึงฝันที่วางไว้

• โฟกัสชัดเจน : รู้ว่าต้องเก็บเงินไปเพื่ออะไร ต้องเก็บเงินเท่าไหร่ เช่น เก็บเงินสำรองฉุกเฉิน, เงินดาวน์บ้าน, เก็บเงินเกษียณ
• สร้างแรงจูงใจ : เมื่อเป้าหมายมีความหมายกับเรา จะช่วยผลักดันให้เก็บเงินอย่างต่อเนื่อง
• วัดความก้าวหน้าได้ : เห็นได้ชัดว่าตอนนี้เราเก็บเงินไปถึงไหนแล้ว เมื่อเทียบกับเป้าหมาย หรือต้องปรับแผนอย่างไร

SMART Goal เป็นหลักการตั้งเป้าหมายโดยมี 5 องค์ประกอบสำคัญ ดังนี้

เป้าหมายต้องระบุให้ชัดเจนและเฉพาะเจาะจง ไม่คลุมเครือ เช่น จาก “อยากเก็บเงินเฉย ๆ ” ตั้งเป้าหมายแบบนี้กว้างเกินไป อาจปรับเป็น “อยากเก็บเงินเพื่อไปเที่ยวต่างประเทศ” สามารถระบุประเทศที่จะไปได้เลย  ตั้งเป้าหมายแบบนี้จะเฉพาะเจาะจงกว่าเยอะ รู้ว่าเงินเก็บจะนำไปใช้กับเป้าหมายไหน

ต้องมีตัวเลขหรือเกณฑ์ชัดเจน ไม่ใช่แค่บอกว่า “เก็บเงินไปเที่ยว 100,000 บาท” แบบกลม ๆ เพราะค่าใช้จ่ายจริงอาจสูงกว่านั้น ควรแจกแจงรายละเอียด เช่น ค่าตั๋วเครื่องบิน ค่าที่พัก ค่าอาหาร ค่าเดินทาง และค่าช้อปปิ้ง จากนั้นรวมออกมาเป็นยอดรวม วิธีนี้ช่วยให้เห็นความต่างระหว่าง “งบประมาณที่ตั้งไว้” กับ “ค่าใช้จ่ายจริง” และปรับเป้าหมายให้แม่นยำยิ่งขึ้น

เป้าหมายไม่ควรสูงเกินไปจนท้อ หรือเล็กเกินไปจนไม่ท้าทาย ต้องอยู่ในขอบเขตที่เป็นไปได้ อาจคำนึงถึงรายได้และความสามารถในการออมเงิน เช่น รายได้ 20,000 บาท จะเก็บเดือนละ 50,000 บาท แบบนี้อาจไม่สมเหตุสมผล เพราะเงินที่ต้องการจะเก็บมากกว่ารายได้ที่ได้รับ

มีวิธีไปถึงเป้าหมายได้จริง อาจเป็นการเก็บเงินตามจำนวนที่ระบุหรือกำหนดเป็นเปอร์เซ็นต์ของรายได้ เช่น ต้องการเก็บเงินเพื่อไปเที่ยวญี่ปุ่น 10% ของรายได้

ต้องมีระยะเวลาที่ชัดเจน เช่น ทำเป้าหมายนี้ในอีก 2 ปีข้างหน้า หากเป็นไปได้ระบุเดือนและปีให้ชัดเจน

เมื่อเรารู้วิธีการตั้งเป้าหมายให้ชัดเจนด้วยหลัก SMART แล้ว อย่าลืมคำนวณเงินตามเป้าหมายว่า แต่ละเป้าหมายต้องใช้เงินเท่าไหร่ เพื่อจะได้วางแผนเก็บเงินอย่างเหมาะสมและมั่นใจว่าจะไปถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้จริง

อีกหนึ่งสิ่งที่สำคัญสำหรับการใช้หลัก SMART ในการตั้งเป้าหมายการเงิน นั่นคือ การตั้งเป้าหมายตามระยะเวลา เพื่อจัดลำดับความสำคัญได้ง่ายขึ้น

ระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี เป็นเป้าหมายที่ต้องใช้เงินเร็วและไม่สามารถเสี่ยงได้เลย เช่น

• เงินสำรองฉุกเฉิน : 100,000 บาท ภายใน 12 เดือน
• เที่ยวต่างประเทศ : 50,000 บาท ภายใน 6 เดือน
• ค่าอาหารสัตว์ : 5,000 บาท ภายใน 3 เดือน

ระยะเวลา 1 - 5 ปี เป็นเป้าหมายที่ต้องใช้เงินก้อนใหญ่ รับความเสี่ยงได้ปานกลาง เช่น

• เก็บเงินดาวน์บ้าน : 500,000 บาท ภายใน 3 ปี
• ซื้อรถคันใหม่ : 400,000 บาท ภายใน 4 ปี
• ค่าเทอมลูก : 300,000 บาท ภายใน 5 ปี

ระยะเวลา 5 ปีขึ้นไป เป็นเป้าหมายเพื่ออนาคต อาจรับความเสี่ยงได้สูง เช่น

• การเกษียณอายุ : 20 ล้านบาท ภายใน 25 ปี
• วางแผนมรดก : 5 ล้าน ภายใน 10 ปี

อย่างไรก็ตาม เป้าหมายของเราอาจเปลี่ยนแปลงได้ เช่น เป้าหมายค่าเทอมลูก เดิมเป็นเป้าหมายระยะกลาง แต่เมื่อลูกโตขึ้น เริ่มถึงเวลาเข้าโรงเรียน อาจขยับเป็นเป้าหมายระยะสั้นได้ หรือเมื่อเราใกล้เกษียณ เดิมเป็นเป้าหมายระยะยาว อาจขยับเป็นเป้าหมายระยะกลางหรือระยะสั้นได้ ดังนั้น เราจึงควรติดตามและทบทวนเป้าหมายอย่างน้อยปี 1 ครั้ง เพื่อให้สอดคล้องกับเป้าหมายในชีวิต