รู้ทันกลโกง จับกลลวงให้ทัน

มีคำกล่าวที่ว่า “เมื่อไรก็ตามที่เศรษฐกิจมีปัญหา เมื่อนั้นปัญหาอาชญากรรมจะยิ่งรุนแรงมากขึ้น” สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) เปิดเผยผลสำรวจความคิดเห็นของประชาชน เรื่อง "ปัญหาอาชญากรรมของสังคมไทยในปัจจุบัน" ทำการสำรวจระหว่างวันที่ 23 – 24 สิงหาคม 2560 โดยสอบถามความคิดเห็นจากประชาชนทั่วประเทศ กระจายทุกภูมิภาค ระดับการศึกษา และอาชีพ รวมทั้งสิ้น จำนวน 1,250 หน่วยตัวอย่าง พบว่า สาเหตุหรือปัจจัยที่ก่อให้เกิดปัญหาอาชญากรรมของสังคมไทย

• 80% สภาพสังคมที่เปลี่ยนไป ทั้งเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม ชีวิต ความเป็นอยู่ และเทคโนโลยี
• 44.32% ความอ่อนแอของกระบวนการยุติธรรม และการบังคับใช้กฎหมาย ผู้กระทำผิดจึงไม่เกรงกลัว จึงได้ใจและกล้าที่จะกระทำผิด
• 42.72% จิตใจของผู้คนมักขาดสติ ไม่ใช้สติในการแก้ไขปัญหา ขาดศีลธรรม
• 34.80% พื้นฐานการอบรมเลี้ยงดูของครอบครัวที่แตกต่างกัน
• 04% เกิดจากพฤติกรรมการเลียนแบบจากสื่อหรือคนรอบข้าง
• 22.32% ความเหลื่อมล้ำในสังคมไทย
• 0.96% การใช้ยาเสพติด

ซึ่งก็น่าจะสะท้อนปัญหาการโกงที่มากอย่างไม่เคยพบมาก่อนในขณะนี้ได้ เพราะความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี การขาดศีลธรรม และความอ่อนแอของกระบวนการยุติธรรม ทำให้ ณ วันนี้มีการโกงเกิดขึ้นทุกวินาที ข้อมูลสถิติการแจ้งความออนไลน์ผ่านระบบ www.thaipoliceonline.com ของศูนย์บริหารการรับแจ้งความออนไลน์ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ตั้งแต่วันที่ 1 มีนาคม 2565 – 31 มกราคม 2566 มีเรื่องร้องเรียน 207,678 เรื่อง รวมมูลค่าความเสียหาย 29,244 ล้านบาท มีการหลอกลวงออนไลน์เฉลี่ยวันละ 100 ล้านบาท และคนร้ายกว่า 95% ไม่ได้อยู่ในประเทศไทย แต่เป็นอาชญากรรมข้ามชาติอยู่ในประเทศเพื่อนบ้านแทบทั้งสิ้น โดยเมื่อเหยื่อถูกหลอกลวงสำเร็จ เงินทั้งหมดจะถูกถ่ายโอนไปยังต่างประเทศทันที และตามคืนมาได้เพียงแค่ 10% เท่านั้น ซึ่งเงินที่ถูกโอนออกไปจะกลับถูกฟอกกลับเข้ามาผ่านการซื้ออสังหาฯ จำนวนมาก โดยอาชญากรส่วนใหญ่ทำงานเป็นทีมลักษณะออแกไนซ์ มีทั้งฝ่ายจิตวิทยา ฝ่ายซอฟต์แวร์ วางแผนการหลอกลวงแบบเป็นขั้นเป็นตอน จนทำให้คนส่วนใหญ่ตกเป็นเหยื่อได้ง่าย

เมื่อการตามเงินคืนเมื่อถูกโกงแทบเป็นไปไม่ได้ การป้องกันตัวเองไม่ให้ถูกโกงน่าจะเป็นหนทางที่ดีกว่า เราลองมาดูนะว่ามิจฉาชีพหลอกเราอย่างไร

รูปแบบการหลอกลวงทางโลกออนไลน์ที่มิจฉาชีพใช้กันมาก ก็คือ Phishing (ฟิชชิง) หรือบางทีก็เรียก Fishing ที่แปลว่าการ "ตกปลา" นั่นเอง ซึ่ง Phishing นั้นมีความหมายถึง การปล่อยให้ปลามากินเหยื่อที่ล่อไว้ Phishing เป็นคำที่มีความหมายกว้างๆ คือ การหลอกให้เหยื่อมาติดกับเอง เหมือนการตกปลาที่รอปลามางับเหยื่อที่ล่อไว้เอง โดยลักษณะการหลอกลวงแบบ Phishing ที่พบเห็นมากในสื่อโซเชียลตอนนี้ ก็คือ

กลโกงนี้มักจะมาทางโทรศัพท์ วิธีนี้จะเป็นการส่งข้อความเข้าโทรศัพท์ของเหยื่อ เพื่อสร้างความตกใจให้เหยื่อติดต่อกลับ และเมื่อเหยื่อติดต่อกลับ จะได้ยินเสียงปลายสายเป็นระบบตอบรับอัตโนมัติ พอเหยื่อได้ยินก็ยิ่งกระตุ้นความรู้สึกให้เหยื่อตกใจกลัวมากขึ้น เรื่องที่นิยมใช้หลอกเหยื่อทางโทรศัพท์มีดังนี้

• บัญชีเงินฝากถูกอายัดหรือเป็นหนี้บัตรเครดิต มิจฉาชีพจะหลอกถามฐานะทางการเงินของเหยื่อ ถ้ามีเงินไม่มากก็จะให้เหยื่อทำรายการโอนเงินให้มิจฉาชีพผ่านตู้เอทีเอ็ม (ATM) แต่ถ้าเหยื่อมีเงินเยอะก็จะให้เหยื่อทำรายการโอนเงินให้มิจฉาชีพผ่านเครื่องฝากเงินอัตโนมัติ(ADM) และจะให้เลือกทำรายการ เป็นภาษาอังกฤษ โดยหลอกว่าให้เหยื่อโอนเงินทั้งหมดไปให้ตรวจสอบ
• บัญชีเงินฝากพัวพันกับการค้ายาเสพติด หรือการฟอกเงิน โดยมิจฉาชีพจะใช้วิธีหลอกถามฐานะการเงินของเหยื่อก่อน ถ้าพบว่าเหยื่อมีเงินมากจะแสดงตัวเป็นเจ้าหน้าที่หน่วยงานของรัฐ เช่น เจ้าหน้าที่ ปปง. (สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน) เจ้าหน้าที่ ปปส. (สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด) หลอกให้เหยื่อโอนเงินทั้งหมดไปให้ตรวจสอบ อย่างล่าสุด มีเพื่อนถูกหลอกโอนเงิน โดยมิจฉาชีพโทรมาบอกว่า มีคนเอาบัตรประชาชนไปเปิดบัญชีเงินฝากแล้วหลอกคนไปหลายร้อยคน มีหน้าสมุดบัญชีที่เป็นชื่อเพื่อนจริง มีหมายคดี แถมมีข้อมูลเพื่อนถูกต้องทุกอย่าง สุดท้ายบอกเป็นคดีเกี่ยวกับการฟอกเงินต้องยึดของกลาง คือ “อายัดบัญชีเงินฝาก” ก่อน ให้เพื่อนแสดงความบริสุทธิ์ใจด้วยการโอนของกลาง คือ เงินฝาก เข้าไปบัญชี “นาย.....” (อย่างที่เตือน ถ้าโอนเข้าบัญชีบุคคลธรรมดาเมื่อไหร่ คือ โกง 100%) เพื่อนก็เอะใจเหมือนกัน แต่ทางมิจฉาชีพเอาเอกสารยืนยันว่าบัญชี “นาย...” ดังกล่าวเป็นบัญชีของหน่วยงานพิเศษ (ซึ่งก็ปลอมอีกเช่นกัน) สุดท้ายสูญเงินไป 2 ล้านบาท
• หลอกติดตั้งแอป แล้วดูดเงิน อย่างกรณีล่าสุด ผู้ประกาศข่าวชื่อดัง ถูกมิจฉาชีพอ้างว่าเป็นเจ้าหน้าที่หลอกให้ตนติดตั้งแอปพลิเคชันกรมที่ดิน โดยเมื่อติดตั้งแอปเสร็จแล้ว ปลายสายแนะนำให้ยืนยันรหัสโอทีพีและการสแกนหน้า 2-3 ครั้ง ตลอดการพูดคุยมีการประวิงเวลาเพื่อไม่ให้วางสายและออกจากแอปพลิเคชัน ความเสียหายร่วม 1 ล้านบาท โดยเหตุผลที่หลงเชื่อคือ มิจฉาชีพมีข้อมูลที่ตรงกับผู้ที่จะเสียภาษี และเป็นช่วงที่ต้องเสียภาษี รวมถึงไลน์ที่ติดต่อและแอปพลิเคชันมีโลโก้ของกรมที่ดินจริง และยังสามารถบอกรายละเอียดหน้าจอขณะดาวน์โหลด รวมถึงเลขข้อมูลโฉนดที่ดินได้ถูกต้อง ซึ่งตัวเองยอมรับว่าพลาดที่ไม่ทันระวัง เนื่องจากขณะนั้นทำงานอื่นไปด้วย จึงไม่ทันสังเกต

สรุป จุดสังเกต

• ถ้าให้ในสิ่งที่เหลือเชื่อ ท่องไว้เลย “เหลือเชื่อ” คือ อย่าไปเชื่อ ไม่ว่าจะให้เงินหรือผลตอบแทนที่สูงจนเกินจริง
• ถ้าให้โอนเงินเข้าบัญชีบุคคลธรรมดา คือ โกง
• ถ้าอ้างเป็นองค์กรที่น่าเชื่อถือ เช่น ปปส. สรรพากร กรมที่ดิน ฯลฯ ให้กดลิงค์แอดไลน์ โหลดแอป หรือให้โทรไปตามเบอร์ที่ให้ อย่าไปเชื่อ คือ โกง ให้ติดต่อหน่วยงานนั้นโดยตรง
• แม้จะให้ข้อมูลเชิงลึกของเราได้อย่างถูกต้อง ก็อย่าไปเชื่อ เพราะหลายกรณีที่โดนหลอก ก็เพราะเห็นว่ารู้ข้อมูลละเอียด ไม่น่าจะเป็นมิจฉาชีพ สุดท้ายก็ถูกหลอก

แต่การป้องกันตัวจากกลโกงทำได้ยากมาก เพราะมิจฉาชีพมาทุกรูปแบบ และพัฒนาวิธีการโกงไปเรื่อย มีการใช้จิตวิทยาในการหลอกให้เราเชื่อ ไม่ว่าจะหลอกด้วยความโลภ หรือความกลัว สำคัญเราต้องมีสติ